Werkgroep in de kijker: Hoe de werkgroep van Kapelle-op-den-Bos door samenwerking trage wegen op de kaart zet

“Oorspronkelijk zijn we met z’n negenen gestart als gemeentelijke werkgroep”, vertelt Ronan. “Op die manier kon de gemeente ons nog een beetje in het oog houden (lacht). Maar die werkgroep is jammer genoeg door de jaren heen verwaterd. Er stapten een paar mensen ontgoocheld uit. De druppel die de emmer liet overlopen was de sluiting van twee oude voetgangerstunnels onder de spoorlijn in 2013. De gemeente wou in samenwerking met de NMBS een fietspad naast de spoorlijn Dendermonde-Mechelen aanleggen. In ruil daarvoor moesten twee voetgangerstunnels gesloten worden.

Die tunnels waren deel van een lange wandelverbinding met twee buurtwegen tussen Ramsdonk-dorp en het landelijke gebied ten zuiden van de spoorlijn. Door het sluiten van de tunnels moeten we nu twee kilometer omlopen om diezelfde verbinding te kunnen maken. We wilden die tunnels natuurlijk niet kwijt, dus tekenden we protest aan en dienden we bezwaar in. Dat heeft het gemeentebestuur ons toen niet in dank afgenomen. Sindsdien kregen we nauwelijks nog iets gedaan van de gemeente. Het bestuur wou niet meer samenwerken met mij. Daardoor zijn er nog meer mensen uit de werkgroep gestapt, omdat het allemaal te traag ging en zonder al te veel resultaat.”

“Enkele jaren terug hebben we dan eens samengezeten met Marc, en hebben we met z’n vieren de werkgroep terug nieuw leven ingeblazen”, gaat Ronan verder. Marc (lachend): “En ik was dan zot genoeg om ja te zeggen, hé. Let wel, sindsdien zijn we geen gemeentelijke werkgroep meer. Ik wou enkel toezeggen als we als onafhankelijke werkgroep verder gingen. Anders moet je te veel aan vrijheid inboeten.”

“Een combinatie van een nieuw gemeentebestuur en het nieuw gemeentewegendecreet zorgde er toen voor dat alles in een stroomversnelling kwam”, licht Ronan toe. “Zo hebben we in 2008 al een evaluatie en inventarisatie van alle trage wegen opgemaakt. Maar daar is toen, naar ons gevoel, te weinig mee gebeurd. Toen Marc erbij kwam hebben we met het nieuwe gemeentebestuur een volledig nieuwe evaluatie en inventarisatie uitgevoerd. In het verlengde van die evaluatie mochten we eveneens een toekomstplan opstellen, waarin we per vier jaar de doelstellingen en werkpunten hebben opgelijst. En die eerste vier jaar, de eerste fase, was eigenlijk vorig jaar al afgewerkt. We zitten dus een jaar voor op schema. Het vorige gemeentebestuur had destijds ook al enkele naambordjes geplaatst – vooral in de wijken waar gemeenteraadsleden woonden – maar het huidige gemeentebestuur heeft nu quasi overal een naambordje geplaatst. Over de hele lijn is het een wereld van verschil met het vorige gemeentebestuur.”

“Neem nu het nieuwe tragewegenplan”, vertelt Marc. “Met het vorig plan uit 2008 was eigenlijk weinig tot niets gebeurd. In 2018 hebben we dan besloten een nieuw tragewegenplan op te stellen, maar deze keer hebben we het ook een participatief randje gegeven. Zo hadden we een infoavond met landbouwers, de Fietsersbond, geïnteresseerde burgers en de verschillende wandelverenigingen georganiseerd. We moeten daarvoor Elke Delbare van Haviland [de streekintercommunale voor het arrondissement Halle-Vilvoorde dat de aangesloten lokale besturen ondersteunt bij de uitvoering van hun bestuurstaken, red.] heel erg bedanken. Voor die infoavond, maar ook om het hele plan mee vorm te geven en in het bijzonder voor het opvolgen van de uitvoering van het tragewegenplan. Zij heeft werkelijk hemel en aarde verzet om dit allemaal in goede banen te leiden. De samenwerking tussen Elke, Trage Wegen Kapelle-op-den-Bos, en het bestuur, is dan ook de reden dat we hier in de laatste vier à vijf jaar meer gedaan hebben gekregen dan in de vorige tien jaar samen.”

“Bij al onze wandelingen staan samenwerking en verbinding centraal”, vertelt Ronan. “Zo zorgen we ervoor dat elke wandeling bij een horecazaak van start gaat. Zo zetten we naast onze trage wegen ook de lokale cafés en de gemeente in de kijker. Een mooi voorbeeld is ‘De 5de Mijl’, een wandeling die Hugo heeft uitgetekend voor Dag van de Trage Weg 2023 in samenwerking met het Cultuurcafé De 5de Mijl. Deze wandelroute verbindt GC de Oude Pastorie in Nieuwenrode, waar het Cultuurcafé plaatsvindt, met de abdij van Grimbergen. En hij is natuurlijk 5 mijl - zo’n 8 kilometer - lang. Vijf mijl was blijkbaar de vereiste “kerkelijke” afstand die tussen de abdij van Grimbergen en het nieuwe vrouwenklooster in Nieuwenrode moest liggen.”

“Het Cultuurcafé kwam een tijdje terug aanzetten met die opdracht, toen een van onze wandelingen samenviel met een evenement van het Cultuurcafé”, voegt Yves toe. “Een groot deel van de wandelaars zijn even binnengestapt na de wandeling. Dat brengt voor het evenement niet alleen nieuw publiek binnen, maar verbindt de verschillende verenigingen ook een beetje. Van daaruit kwam dan het idee om een permanente route te creëren. Daarnaast zullen we voor de Poëziedag 2024, weer in samenwerking met het Cultuurcafé, een gedichtenwandeling van zo’n vijf à zes kilometer uitwerken. Onderweg krijgen acht gedichten een plaats langs de route. Niet alleen bekende dichters, maar ook gewone burgers kunnen hun gedichten inzenden, waaruit de beste dan zullen geselecteerd worden. Een aantal gedichten zal daarnaast ook nog een permanente plaats krijgen in de tuin van het Gemeenschapscentrum, de startplaats van de gedichtenwandeling.”

“Een tragewegenkaart”, antwoorden Yves en Hugo meteen. “Dat is echt onze droom. Om de zoveel jaar brengt het gemeentebestuur een nieuwe gemeentekaart uit. Maar daar staan natuurlijk alleen de gemeentewegen op. Nu is onze vraag om alle trage wegen op de volgende versie van die kaart te laten verschijnen. Zodanig dat de bewoners ook een overzicht hebben van de wandelmogelijkheden in hun gemeente.”

“Ik heb dat jaren geleden al eens voorgesteld, maar toen lachten ze ons gewoon uit”, voegt Marc toe. “Volgens de gemeente zat niemand daarop te wachten.”

“Bij het openen van onze eerste trage weg, buurtweg 15 alias de Molenweg in 2011, was die reactie eigenlijk hetzelfde”, sluit Ronan af. “Niemand zou die kleine wegels benutten volgens hen. Een paar maand nadien kreeg ik een mailtje binnen van een verbaasde schepen, die nauwelijks kon geloven dat er zo veel volk die trage weg gebruikte. In het begin zal er altijd wat weerstand zijn, niet alleen van de gemeente, maar ook van landbouwers en van enkele burgers. Maar uiteindelijk komen we altijd tot een overeenkomst. En iedereen in Kapelle-op-den-Bos is ook enthousiast en trots op ons uitgebreid tragewegennetwerk. Dus die tragewegenkaart, die komt er hopelijk wel (lacht).”

“Het grootste knelpunt is de buurtweg 46, de Achteruytveldlosgat”, vertelt Marc. “Die loopt over de grens van Kapelle-op-den-Bos en Mechelen. We zijn in gesprek met de gemeente Kapelle-op-den-Bos, stad Mechelen én provincie Antwerpen. Deze buurtweg kruist een beekje, maar noch Mechelen, noch Antwerpen, noch Kapelle-op-den-Bos wil daar een brug leggen. Zonder brugje is de weg niet bruikbaar. Heel wat buurtbewoners hebben dit al aangekaart, dus hebben we zelf een tijdelijk brugje gelegd. Daar waren ze heel erg gelukkig mee. Ondertussen zijn er wel al vergaande gesprekken met de bevoegde schepenen van Kapelle-op-den-Bos en Mechelen, dus we hebben er goede hoop op.”

“We proberen nog voor de aankomende gemeenteraadsverkiezingen al onze plannen te verwezenlijken”, sluiten Marc, Hugo, Ronan en Yves af. “Met het huidige gemeentebestuur hebben we een heel goede band, en krijgen we ook veel gedaan, maar dat kan natuurlijk helemaal anders lopen met een nieuw gemeentebestuur.”