In de kijker: hoe de Fietsersbond van Heusden-Zolder zich inzet voor trage wegen

“Het begon met de bijeenkomst van zeven verschillende dorpsraden in Heusden-Zolder, later is ook de Fietsersbond erbij gekomen,” vertelt Paul. “We hadden stuk voor stuk een hart voor die trage paden, maar er was nog veel te weinig samenhang. Er heerste bij ieder van ons het idee dat er wel trage paden zijn die tussen de dorpskernen lopen, maar dat die eigenlijk te weinig gebruikt werden, onbekend of ondergewaardeerd waren. Bij de opstart van dit alles heeft Trage Wegen ons ook enorm geholpen het allemaal een beetje in goede banen te leiden. Van daaruit is de bal dan aan het rollen gegaan. De gemeente heeft toen eigenlijk meteen aangevoeld dat er veel bewoog rond trage wegen, en is het verhaal ingestapt.”

“Trage wegen in Heusden-Zolder op de kaart zetten, dat is dus niet echt een strijd geweest”, gaat Paul verder. “Het is vanuit de burgers – de dorpsraden – opgestart, en de gemeente is mee op de kar gesprongen. Wel is het goed dat we druk op de ketel houden en de gemeente verder aansporen tot een goed tragewegenbeleid. Samen hebben we enkele jaren terug alle trage wegen geïnventariseerd. Uiteindelijk hebben we afgeklopt op meer dan 200 kilometer trage wegen, enkel in Heusden-Zolder alleen al. Dat is eigenlijk de basis geworden van ons tragewegenbeleid, en waar stilletjes aan ook een functioneel (fiets)netwerk uit groeit.”

“Dat idee kwam van onze webmaster, Robie”, antwoordt Paul. “Een van de velen fantastische vrijwilligers van de Fietsersbond. De aanzet voor dat idee vloeit voort uit het ‘Mijn Mangelbeek’ project, een landinrichtingsproject van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM). Zij gaan tien miljoen euro investeren in de opwaardering van de trage wegen, het historisch erfgoed en de prachtige natuur die de vallei herbergt. In de toekomst gaat dat heel mooie langeafstandsverbindingingen creëren tussen de verschillende dorpskernen. Die verbindingen vormen perfecte functionele fietsverbindingen. Bijvoorbeeld scholieren die van die nieuwe trage wegen gebruik kunnen maken om naar school te fietsen. Daaruit kwam het idee van Robie voort om onze functionele trage wegen eens in de kijker te zetten.”

“Voor ons zit het zo: fietsers gaan vaak specifieke en functionele afstanden doen”, vertelt Paul. “Fietsers gaan niet zomaar trage wegen af fietsen. Ik denk dus dat er zich in zeker mate een natuurlijke splitsing ontstaat. In het begin is er altijd wat commotie rond de samenkomst van fietsers en wandelaars, maar eens die zich vermengen, komt dat goed. Het belangrijkste voor ons als fietsersbond is dan ook het splitsten van primaire en trage wegen. Zodat auto’s enerzijds, en fietsers en wandelaars anderzijds, zo veel mogelijk gesplitst blijven.”

“Voor ons is dat heel logisch, omdat we enkel instaan voor functionele verplaatsingen als Fietsersbond”, antwoordt Paul vlot. “En bij die functionele verplaatsingen horen voor ons niet alleen fietsers, maar ook wandelaars en mensen met een beperking bij.”

“Onze Dag van de Trage Weg-activiteiten zijn best succesvol geweest, en we mogen trots zijn op ons alles wat we al deden. Ik denk dat we een van de enigen zijn die meteen het hele gebied, zo’n 230 km aan trage wegen, onder handen heeft genomen. Zo hebben we een paar jaar geleden de grenzen van Heusden-Zolder afgewandeld en gefietst. De dorpsraden hebben dit telkens georganiseerd samen met de gemeente met sinds kort een jaarlijkse wissel.”

“De bordjes zijn geplaatst door onze gemeente. Een naambordje heeft in zich natuurlijk geen enkele juridische betekenis. Maar als je naast een trage weg een bordje zet, dan begint dat te leven bij de mensen. Alle namen worden door de gemeenschap gekozen, waardoor er ook vertrouwen komt vanuit de bevolking. Dus we ijveren daar zeker voor.”

“Vanuit ons standpunt gekeken heeft asfalt natuurlijk de voorkeur”, antwoordt Paul. “Het is niet zo dat we daar de enige in zijn. In de Veluwe in Nederland bijvoorbeeld, daar ligt ook asfalt hé. Asfalt is natuurlijk vrij drastisch , en zeker geen eis voor ons. Langs de andere kant, een modderig of zanderig paadje verliest als snel zijn functie als functioneel paadje natuurlijk. Hier in Heusden-Zolder maken we vooral gebruik van korrelverharding, mooi tussen de twee in.

“Het is ook een beetje dubbel”, vult Paul aan. “Stel dat je asfalt legt – oké, er is een verlies aan natuurwaarde – maar nu rijden over datzelfde paadje anderhalve keer tot twee keer zoveel fietsers over, die anders de wagen hadden genomen. Daar zit ook een ecologische meerwaarde in. Het hangt er ook vanaf wat het publiek is natuurlijk. Zijn het alleen wandelaars? Alleen fietsers? Is het gemengd verkeer is het gescheiden verkeer? Ik denk dat we het case per case moeten bekijken.”

“Misschien nog te weinig”, antwoordt Paul met een lichte frons. “Dat ligt meestal ook in de handen van de gemeente, zover gaat de participatie rond trage wegen nog niet. Maar het is wel een goed idee dat we, wanneer we een trage weg aankaarten bij de gemeente, daarrond advies zouden kunnen geven. Niet alleen of de weg een prioriteit moet zijn voor de gemeente, maar ook wat ze het best gebruiken als ondergrond, wie de hoofdgebruiker is of kan zijn.